Αόρατος κίνδυνος στο σούπερ μάρκετ: Πόσο βρώμικα είναι τα καρότσια που αγγίζουμε καθημερινά

Μπαίνουμε στο σούπερ μάρκετ , πιάνουμε το καρότσι και ξεκινάμε την περιήγηση στα ράφια. Όμως εκεί, στο πιο καθημερινό και αθώο αντικείμενο της αγοράς μας, κρύβεται ένας αόρατος κίνδυνος που συχνά προσπερνάμε. Τα καρότσια των σούπερ μάρκετ έχουν αναδειχθεί σε «hot spots» μικροβιακής μόλυνσης, σε βαθμό που πολλές επιστημονικές μελέτες τα κατατάσσουν στις πιο μολυσμένες επιφάνειες δημόσιας χρήσης, πιο ψηλά ακόμη και από πόμολα σε δημόσιες τουαλέτες.

Κι όμως, μέσα σε αυτά τα καρότσια τοποθετούμε τα τρόφιμα που θα φτάσουν στα πιάτα μας. Ωμό κρέας, λαχανικά, έτοιμες συσκευασίες, παιδικές τροφές. Όλοι μπαίνουν στο ίδιο «μικροβιακό σκηνικό» που προηγουμένως άγγιξε οποιοσδήποτε πελάτης, παιδί ή ακόμα και τρόφιμο που έσταξε υγρό από συσκευασία.

Τι δείχνουν οι έρευνες 

Μία κλασική μελέτη από τη University of Arizonaανέλυσε 85 καροτσάκια σε πέντε πόλεις των ΗΠΑ και διαπίστωσε ότι τα καροτσάκια είχαν έως και 10 000 000 βακτηριακά κύτταρα (CFU), ενώ στο 72 % βρέθηκαν κολοβακτηριοειδή (coliforms) και στο 51 % έγινε ταυτοποίηση της Escherichia coli.  Μια πιο πρόσφατη επιστημονική μελέτη (2025) εντόπισε σταθερή παρουσία βακτηρίων της ομάδας ESKAPE (ανθεκτικά παθογόνα) σε χειρολαβές και καροτσάκια/καλάθια σούπερ μάρκετ.  Σε ενημερωτικό άρθρο της Oklahoma State University τονίζονται οι κίνδυνοι της διασταυρούμενης μόλυνσης και προτείνονται μέτρα όπως η απολύμανση της χειρολαβής του καροτσιού.

Αυτό σημαίνει ότι το καρότσι δεν είναι ουδέτερο. Είναι επιφάνεια υψηλής επαφής, πολλοί άνθρωποι το αγγίζουν, εισέρχονται/εξέρχονται προϊόντα, τοποθετούνται ωμά τρόφιμα ή συσκευασίες, και έτσι το ρίσκο επιμόλυνσης μεγαλώνει.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις για την ασφάλεια των τροφίμων

Αγωγός μικροβίων: Όταν η χειρολαβή ή το κάθισμα παιδιού στο καρότσι είναι μολυσμένα, υπάρχει μεταφορά μικροβίων στα χέρια, που με τη σειρά τους μπορούν να αγγίξουν τρόφιμα. Η μελέτη της Arizona σημειώνει πως τα επίπεδα είναι πολύ υψηλότερα από ό,τι σε πολλές δημόσιες επιφάνειες.

Διασταυρούμενη μόλυνση τροφίμων: Τρόφιμα που εισάγονται στο καρότσι (π.χ. ωμό κρέας, πουλερικά) μπορεί να αφήσουν χυμούς ή να αγγίξουν άλλα τρόφιμα και αυτή η πρακτική μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση πριν καν φτάσουν στο σπίτι.

Αίσθηση «ασφαλούς αγοράς» που αντιμάχεται την πραγματικότητα: Πολλοί καταναλωτές θεωρούν ότι η αγορά τροφίμων «ελέγχθηκε στο ράφι», χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ότι η επιφάνεια του καροτσιού μπορεί να είναι «ο αόρατος εχθρός».

Παιδιά και ευπαθείς ομάδες: Όταν το παιδί κάθεται στο ειδικό κάθισμα του καροτσιού ή αγγίζει χειρολαβές, το ρίσκο αυξάνει, ειδικά αν μετά αγγίξει τρόφιμα ή το στόμα του. Η μελέτη της Arizona συνδέει την παρουσία ωμού κρέατος με αυξημένο κίνδυνο για παιδιά <3 ετών.

Τι πρέπει να ξέρει ο καταναλωτής στην Ελλάδα

• Όσο και αν η έρευνα αφορά κυρίως ΗΠΑ/Ευρώπη, η λογική ισχύει παντού: κάθε καρότσι στο σούπερ μάρκετ είναι κοινόχρηστο και πολυαγγιγμένο. 
• Δεν υπάρχουν πολλές ειδικές μελέτες για τα ελληνικά σούπερ μάρκετ, αλλά δεδομένων των διεθνών ευρημάτων, είναι άτοπο να αγνοούμε τον κίνδυνο.
• Η συχνότητα καθαρισμού/απολύμανσης των καροτσιών ποικίλλει σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι όσο τακτική όσο θα έπρεπε.
• Τα μεγάλα σούπερ μάρκετ μπορούν να αναλάβουν πρωτοβουλίες (π.χ. παροχή αντισηπτικών μαντηλιών στους πελάτες, σήμανση «φροντίζετε το καρότσι πριν τον ανεφοδιασμό»), αλλά και ο καταναλωτής έχει ρόλο.

Πρακτικές συμβουλές

1. Πριν γεμίσετε το καρότσι: αν υπάρχει μπουκάκι ή δοχείο αντισηπτικού κοντά στην είσοδο του καταστήματος, κάντε έναν γρήγορο καθαρισμό της χειρολαβής.
2. Τοποθετήστε πρώτα τα προϊόντα που δεν χρειάζονται ψυγείο ή πουλερικά/κρέας,  δηλαδή φροντίστε ώστε τα «καθαρά» τρόφιμα να μπουν πρώτα, τα «ύποπτα» (χύμα, ωμά) τελευταία.
3. Χρησιμοποιήστε το κάθισμα παιδιού του καροτσιού μόνο αν είναι καθαρό, βάλτε ενδεχομένως μία χαρτοπετσέτα ή απολυμάνετε πριν κάτσει το παιδί.
4. Προσέξτε τη διαδρομή: αποφύγετε τον «φόρτο» του καροτσιού με τρόφιμα που έρχονται σε απευθείας επαφή με τον πάτο/καλώδια, πιθανά υγρά από ωμά προϊόντα μπορούν να φτάσουν έως τα άλλα είδη.
5. Στο σπίτι: μετά την αγορά, τα τρόφιμα που χρειάζονται ψύξη βάλτε τα γρήγορα στο ψυγείο, η καθυστέρηση μπορεί να επιτρέψει σε μικρόβια να πολλαπλασιαστούν.
6. Αν το παιδί ή κάποιο μέλος της οικογένειας είναι ιδιαίτερα ευπαθές (π.χ. ανοσοκατασταλμένος), ίσως να είναι χρήσιμη η χρήση απολυμαντικού μαντηλιού στον χώρο της αγοράς πριν μετακινήσετε τα τρόφιμα στο σπίτι.

Συμπέρασμα

Δεν λέμε ότι πρέπει να πανικοβληθείτε,  λέμε ότι χρειάζεται ενημέρωση και προσοχή: Το καρότσι του σούπερ μάρκετ δεν είναι μόνο «εργαλείο μεταφοράς» προϊόντων, είναι και επιφάνεια επαφής με πολλούς αγοραστές. Η έρευνα δείχνει ότι σε μεγάλο ποσοστό έχουν μολυνθεί με βακτήρια, με δυνητικές συνέπειες για την ασφάλεια τροφίμων. Αν υιοθετήσουμε μικρές πρακτικές προφύλαξης, ενισχύουμε την προστασία μας, και αυτό είναι τόσο απλό όσο ένα αντισηπτικό μαντιλάκι πριν πιάσουμε τη χειρολαβή.